De eerste calculator die ik tegenkwam, was een rekenmachine met telrol bij mijn oom die een antiquariaat runde. Ik durfde er eigenlijk niet aan te komen, want zodra je dat apparaat inschakelde, begon het direct te ratelen en werd de papierrol een stukje afgewikkeld. In dezelfde periode, eind jaren 
zeventig, schafte mijn vader een Texas Instruments calculator aan. Een simpel apparaat, gevoed door een 9 volts batterij – nodig om de zeven LED-cijfertjes te verlichten. Er bestaan fanatici die iedere calculator hebben gedocumenteerd en het was dan ook niet ingewikkeld om de TI-1270 te herkennen. Ik was behoorlijk gefascineerd door het apparaat en alles wat met elektronica te maken had eindigde uiteindelijk in losse onderdelen. Het grootste raadsel was natuurlijk hoe de cijfertjes werden geproduceerd – en daarbij ging het mij niet om het rekenwerk, maar om de LEDjes.
Op mijn lagere school circuleerde door toedoen van een progressieve onderwijzer één exemplaar van The Little Professor, te zien als een eerste voorbeeld van serious gaming, in 1976 geïntroduceerd door Texas Instruments. Het was een omgekeerde LED-calculator, die het antwoord op een afgebeelde rekensom vroeg. Net als bij de TI-1270 van mijn vader ging het om een log apparaat: niet zwaar, maar wel gulzig. Niet uitzetten betekende een paar uurtjes later een leeg 9 volts blokje.
Slechts enkele jaren later – ik zat toen zelf op de middelbare school – was het formaat van rekenmachines flink teruggebracht door de komst van de LCD-display. LCD-cijfers verbruikten minder stroom en werden gevoed door een knoopcel, maar gaven geen licht in het donker. LCD-technologie zorgde er voor dat ook allerlei andere apparaten een display kregen: klokjes, horloges, audio-apparatuur, fotocamera’s. De rode LEDjes kwam ik daarna alleen nog tegen als losse componenten in mijn elektronicadoos. Met een de nodige aanpassingen kon de LED ook worden gebruikt om infrarood licht te produceren, waarmee afstandsbedieningen werkten. Daarmee was een ander technologisch hoogstandje uit eind de jaren zeventig, de tiptoets, meteen hopeloos achterhaald. Tegenwoordig zijn rode LED’s weer helemaal ‘retro’ en staat LED voor verlichting die je in alle kleuren en intensiteiten via internet kunt besturen.
Begin jaren tachtig zorgde de overgang van LED naar LCD voor een miniaturiseringsslag bij de ‘handheld rekenmachine’. De TV is door LED en LCD zowel groter als platter geworden en daarmee neemt ons zogenaamde venster op de wereld meer ruimte in dan ooit. Voorlopig zijn we nog gehecht aan het tastbare en zichtbare televisiescherm, het wachten is op projectietechnieken die het voorwerp TV overbodig maken.
Rekenen is een typische computertaak. Nog voordat het mobieltje zijn intrede deed, was de rekenmachine al aan een andere minicomputer toegevoegd: een van de meest opwindende gadgets van begin jaren tachtig was het LCD horloge met ingebouwde rekenmachine. Ook mobiele telefoons werden al in een vroeg stadium uitgerust met een rekenfunctie.
Tegenwoordig zijn smartphones vooral ‘touch screen’. Knoppen worden pas op het scherm afgebeeld als ze een functie hebben. In het geval van cijfers: om een handmatig een telefoonnummer te kiezen of om een sommetje uit te rekenen. Voor dat laatste kan je zelf kiezen uit een van de vele calculator apps. Een van de leukste is natuurlijk de retro “Texas Instruments TI-58 calculator” – met rode namaak-LEDcijfers en hinderlijk traag, verkrijgbaar in de Android app store.